تفاوت رم و رام
در حوزه علوم کامپیوتر و الکترونیک، حافظه نقشی اساسی در تعیین عملکرد و کارایی یک دستگاه ایفا می‌کند. دو نوع اساسی حافظه یعنی RAM و ROM برای درک نحوه ذخیره و دسترسی کامپیوترها به داده‌ها ضروری هستند.
با اینکه هر دو کارکردی حیاتی دارند، به روش‌های متفاوتی عمل کرده و نیازهای مختلف را برآورده می‌کنند. در این مقاله به تفاوت‌های اصلی بین RAM و ROM می‌پردازیم و ویژگی‌ها، اهداف و تأثیرات منحصربه‌فرد آنها را بررسی می‌کنیم. پس همراه دیجی مولتی باشید.
رم چیست؟
حافظه بخش مهمی از کامپیوتر است که وظیفه ذخیره سازی داده‌ها و اطلاعات را به صورت موقت یا دائم بر عهده دارد. حافظه را می‌توان به دو دسته کلی طبقه بندی کرد:
- حافظه اولیه
- حافظه ثانویه
حافظه اولیه نوعی حافظه کامپیوتری است که مستقیماً توسط Preprocessor قابل دسترسی است. اساساً برای ذخیره داده‌هایی که کامپیوتر در حال حاضر روی آن کار می‌کند استفاده می‌شود و فضای ذخیره سازی کمتری نسبت به حافظه ثانویه دارد. این نوع حافظه دو نوع است:
- حافظه با دسترسی تصادفی (RAM)
- حافظه فقط خواندنی (ROM)
حافظه با دسترسی تصادفی (RAM) برای ذخیره برنامهها و داده‌های مورد استفاده توسط CPU به صورت بلادرنگ استفاده می‌شود. داده‌های موجود در حافظه با دسترسی تصادفی را می‌توان بی‌نهایت بار خوانده، نوشت و پاک کرد. رم یک عنصر سخت افزاری است که در آن داده‌های مورد استفاده در حال حاضر ذخیره می‌شود. رم یک حافظه فرّار است و به آن حافظه اصلی یا حافظه اولیه نیز می‌گویند. رم حافظه کاربر است. نرم افزار (برنامه) و همچنین فایل‌های داده در هنگام باز شدن نرم افزار یا آن فایل‌ها روی هارد دیسک ذخیره می‌شوند اما به رم گسترش می‌یابند. این فضایی است که داده‌های موقت به طور خودکار ذخیره می‌شوند تا زمانی که کاربر آن را در دستگاه‌های ذخیره سازی ثانویه (مانند هارد) ذخیره کند.
انواع رم کدام است؟
- رم ایستا: رم استاتیک یا SRAM با استفاده از حالت سلول حافظه شش ترانزیستوری داده را ذخیره می‌کند.
- رم پویا: رم دینامیک یا DRAM با استفاده از یک جفت ترانزیستور و خازن که سلول حافظه DRAM را تشکیل می‌دهند داده‌ها را ذخیره می‌کند.
رام چیست؟
حافظه فقط خواندنی (ROM) نوعی حافظه است که در آن اطلاعات از قبل ذخیره شده است. داده‌های ذخیره شده در رام حتی پس از خاموش شدن رایانه، یعنی به صورت غیر فرّار حفظ می‌شوند. رام به طور کلی در قطعات جاسازی شده استفاده می‌شود، به این معنی که برنامه نویسی تقریباً به هیچ تغییری نیاز ندارد و به آن حافظه ثانویه نیز می‌گویند. این یک حافظه دائمی قابل پاک شدن با CNO4 است که با برق رسانی به رایانه شروع به کار می‌کند. همچنین باید گفت رام یک تراشه حافظه است که در زمان ساخت بر روی مادربرد ثابت شده است و برنامه‌ای به نام BIOS (Basic Input Output Setup) را ذخیره می‌کند. این برنامه وضعیت تمام دستگاه‌های متصل به کامپیوتر را بررسی می‌کند.
انواع رام کدام است؟
- رام قابل برنامه ریزی: نوعی رام است که پس از ایجاد تراشه حافظه، اطلاعات در آن نوشته می‌شود. غیر فرّار است.
- رام قابل برنامه ریزیِ قابل پاک شدن: نوعی رام است که اطلاعات این تراشه حافظه غیر فرار را می‌توان با قرار دادن آن در معرض نور UV با شدت بالا پاک کرد.
- رام قابل برنامه ریزی با قابلیت پاک شدن الکتریکی: نوعی رام است که در آن داده‌های این تراشه حافظه غیر فرار را می‌توان با استفاده از انتشار الکترون میدانی به صورت الکتریکی پاک کرد.
- ماسک رام: نوعی رام است که اطلاعات در حین ساخت تراشه حافظه در آن نوشته می‌شود.
جدول مقایسه رم و رام
اکنون که به صورت کلی با مفاهیم حافظه‌های رم و رام آشنا شدیم، بد نیست نگاهی به جدول مقایسه این دو با یکدیگر بندازیم.
| تفاوت | رم | رام |
| نگهداری داده‌ها | RAM یک حافظه فرار است که می‌تواند داده‌ها را تا زمانی که برق تامین می‌شود ذخیره کند. | ROM یک حافظه غیر فرار است که می‌تواند داده‌ها را حتی در صورت قطع برق حفظ کند. |
| خواندن/نوشتن | عملیات خواندن و نوشتن پشتیبانی می‌شود. | فقط عملیات خواندن پشتیبانی می‌شود. |
| استفاده | برای ذخیره داده‌هایی که در حال حاضر باید توسط CPU به طور موقت پردازش شوند استفاده می‌شود. | معمولاً برای ذخیره سیستم عامل یا میکروکدی استفاده می‌شود که برای مقداردهی اولیه و کنترل اجزای سخت افزاری رایانه لازم هستند. |
| سرعت | یک حافظه پرسرعت است. | سرعتش خیلی کمتر از رم است. |
| تعامل با CPU | CPU می‌تواند به راحتی به داده‌های ذخیره شده در رم دسترسی پیدا کند. | CPU نمی‌تواند به راحتی به داده‌های ذخیره شده در رام دسترسی پیدا کند. |
| اندازه و ظرفیت | اندازه بزرگ با ظرفیت بالاتر از رام | اندازه کوچک با ظرفیت کمتر در مقایسه با رم |
| دسترسی پذیری | داده‌های ذخیره شده به راحتی قابل دسترسی است | داده‌های ذخیره شده به راحتی در رم قابل دسترسی نیستند |
| قیمت | رم قیمت خیلی بیشتری از رام دارد | رام بسیار ارزان‌تر از رم است |
بررسی مقایسه رم و رام
اکنون بیایید با جزئیات بیشتر این دو نوع حافظه مهم در سیستم‌های کامپیوتری را بررسی کنیم.
میزان فرار بودن
رم حافظه‌ای فرار در نظر گرفته می‌شود زیرا برای حفظ اطلاعات ذخیره شده به برق نیاز دارد. هنگامی که کامپیوتر خاموش است، تمام اطلاعات ذخیره شده در رم از بین می‌رود. این باعث می‌شود رم برای ذخیره‌سازی موقت داده‌ها که CPU برای پردازش وظایف و اجرای برنامهها به آن نیاز دارد، مناسب باشد.
اما رام یک حافظه غیر فرار است، به این معنی که اطلاعات را حتی زمانی که برق خاموش است در خود نگه می‌دارد. این ویژگی رام را برای ذخیره سیستم عامل و سایر برنامه‌های ضروری که حتی در زمان خاموش بودن دستگاه باید حفظ شوند، ایده‌آل می‌کند.
هدف استفاده
رم به عنوان یک فضای کاری موقت برای CPU استفاده می‌شود و داده‌هایی را که به طور فعال در حال استفاده یا پردازش هستند، مانند سیستم عامل، برنامهها و داده‌های بلادرنگ نگهداری می‌کند. این به CPU اجازه می‌دهد تا به سرعت به داده‌ها دسترسی داشته باشد و آنها را دستکاری کند و عملکرد کلی سیستم را بهبود بخشد.
در مقابل رام برای ذخیره سازی دائمی داده‌هایی استفاده می‌شود که اغلب تغییر نمی‌کنند. این شامل فرموِر، BIOS (سیستم ورودی/خروجی پایه) و سایر نرم‌افزارهای حیاتی لازم برای راه‌اندازی و اجرای دستگاه است. داده‌ها در رام معمولاً در طول ساخت نوشته می‌شوند و در طول عمر دستگاه ثابت می‌مانند.
تغییرپذیری
رم قادر به انجام هر دو عملیات خواندن و نوشتن است و CPU را قادر می‌سازد تا داده‌ها را در صورت نیاز ذخیره و بازیابی کند. این انعطاف پذیری برای اجرای برنامهها و پردازش کارآمد داده‌ها اهمیت بسیار دارد.
اما رام در اصل فقط برای عملیات خواندن طراحی شده است، به این معنی که داده‌های ذخیره شده در ROM را نمی‌توان به راحتی تغییر داد یا پاک کرد. برخی از انواع رام مانند EEPROM (Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory) را می‌توان بازنویسی کرد، اما این عملیات در مقایسه با رم کندتر و کمتر است.
سرعت
رم برای دسترسی و بازیابی داده‌ها با سرعت بالا طراحی شده است که اجرای سریع برنامهها و وظایف پردازشی را امکان پذیر می‌کند. این سرعت برای عملکرد سیستم بسیار مهم است، زیرا مستقیماً بر سرعت دسترسی CPU به داده‌های ضروری تأثیر می‌گذارد.
در مقابل رام معمولاً زمان دسترسی کمتری نسبت به رم دارد. از آنجایی که رام برای ذخیره داده‌های ثابتی که اغلب تغییر نمی‌کنند استفاده می‌شود، دسترسی با سرعت بالا اهمیت کمتری دارد. با این حال، انواع رام‌های مدرن مانند فلش مموری سرعت دسترسی بهتری دارند.
کاربرد
رم توسط سیستم برای ذخیره داده‌ها برای فرآیندهای فعال، برنامه‌های کاربردی در حال اجرا و سیستم عامل استفاده می‌شود. همچنین به عنوان یک فضای ذخیره سازی موقت عمل می‌کند که CPU می‌تواند به سرعت برای انجام وظایف به آن دسترسی پیدا کند.
اما رام برای ذخیره سیستم عامل، بایوس و سایر برنامه‌های ضروری مورد نیاز برای بوت کردن دستگاه و انجام عملکردهای اساسی استفاده می‌شود. این برنامهها برای مراحل اولیه راه اندازی دستگاه و کنترل اولیه سخت افزار ضروری هستند.
ظرفیت
کامپیوترهای مدرن معمولاً دارای مقادیر زیادی رم (از چندین گیگابایت تا ترابایت) برای پشتیبانی از چندوظیفگی و اجرای برنامه‌های کاربردی سنگین هستند. رم بیشتر، عملکرد روان‌تر و توانایی انجام کارهای همزمان بیشتر را امکان‌پذیر می‌کند.
در مقابل رام به طور کلی ظرفیت کمتری نسبت به رم دارد. از آنجایی که رام فقط برنامهها و سیستم عامل‌های ضروری را ذخیره می‌کند، ظرفیت مورد نیاز کمتر است. ظرفیت یک رام معمولی از چند مگابایت تا چند گیگابایت متغیر است.
قیمت
رم به طور کلی به دلیل عملکرد پرسرعت و ماهیت فرار آن در هر گیگابایت گران‌تر است. هزینه منعکس کننده فناوری پیشرفته مورد نیاز برای تولید ماژول‌های حافظه سریع و قابل اعتماد است.
اما رام معمولاً برای هر گیگابایت ارزان‌تر است، زیرا نیازی به پشتیبانی از عملیات خواندن و نوشتن با سرعت بالا ندارد. وظیفه اصلی آن ذخیره داده‌های ثابت است که تولید آن را ارزان‌تر می‌کند.
سخن پایانی
در این مقاله به مقایسه دو حافظه مهم کامپیوتر یعنی رم و رام پرداختیم. ابتدا تعریفی از هر دو ارائه دادیم و سپس آنها را از جنبه‌های مختلف با یکدیگر مقایسه کردیم. امیدواریم از این مطالعه این مطلب لذت برده باشید.
اگر قصد ارتقای سیستم یا خرید یک سیستم جدید را دارید و میخواهید رم بخرید، دیجی مولتی در خدمت شماست. فروشگاه ما مجموعه متنوعی از بهترین رم‌ها را دارد که در انواع مختلف موجود هستند. با مراجعه به سایت می‌توانید مدل و ظرفیت مورد نیاز خود را انتخاب نموده و تجربه یک خرید لذت بخش را داشته باشید.
سوالات متداول کاربران
انواع رم چیست؟
دو نوع اصلی رم وجود دارد: رم دینامیک (DRAM) و رم استاتیک (SRAM).
انواع رام چیست؟
انواع رام عبارتند از: MROM (رم ماسک شده)، PROM (حافظه فقط خواندنی قابل برنامه ریزی)، EPROM (حافظه فقط خواندنی قابل حذف و برنامه ریزی)، EEPROM (حافظه فقط خواندنی قابل حذف و برنامه ریزی).
